Çin ve Uzakdoğu rekabetiyle sarsılan triko sektörü, dünya pazarındaki ikinciliğini yitirmemek için yeniden yapılanıyor. Ürettiği her on kazaktan altısını Avrupa Birliği'ne (AB) gönderen Türk triko sektörü, sonbahardan itibaren "interaktif iletişim ağı" kurarak sektör firmalarının gücünü birleştirecek. Sektörün yıllardır yatırım yaptığı teknolojisini bir veri tabanı oluşturarak ortak kullanıma açacak olan Türkiye Triko Sanayicileri Derneği (TRİSAD) sayesinde, firmalar daha geniş koleksiyon yaratma fırsatı elde edecek ve Çin'e karşı sipariş savaşında önemli bir adım daha atacak. TRİSAD ayrıca çeşitli ülkelerdeki alıcı firmalarla direkt temasa geçerek birebir pazarlama yapacak ve sektörün pazar payını artırmaya çalışacak.
Üretim kapasitesinde Çin'den sonra dünyanın ikinci büyüğü olan, Osmanbey ve Laleli'den yapılan özel faturalı satışlar dahil ihracatı 2 milyar doları bulan Türk triko sektörü, Ocak 2005'te tekstilde kotaların kalkmasından en fazla etkilenen sektörlerden biri oldu. Dünya pazarlarına yüzde 60'a varan düşük fiyatlarla giren Çin ve Hindistan gibi ülkeler nedeniyle sektörde kapasite kullanımı yüzde 60'lara geriledi.
Türkiye'de 2004'ten itibaren döviz kurlarındaki düşüşle zaten sıkıntıda olan sektör fire vermekten kurtulamadı. Ocak 2006'da sadece bir hafta içinde 11 fabrika binin üzerinde işçisini ücretsiz izne çıkardı. Aynı dönemde yılda 8 milyon dolar ihracat yapan sektörün en büyüklerinden Öreneller de ihracatını tamamen durdurdu. 200 kişinin işine son verdi ve fabrikasını satışa çıkardı.
Firmaların verileri güncellenecek
Dünya pazarlarındaki payını kaybetmek istemeyen sektör temsilcileri şimdi yeniden yapılanma kararı aldı. Sektöre vizyon oluşturmada yol göstermeyi hedefleyen TRİSAD yeni stratejiler oluşturdu. "İnteraktif İletişim Ağı" adı verilen yol haritasına göre ilk adım derneğin web sayfasını bir arama motoru haline getirerek firmalara ait verileri güncelleştirmek. Uzakdoğu ile sipariş savaşında makine ve ekipman gibi elinde olmayan teçhizatlara ihtiyaç duyan firmalar, bu bilgiler sayesinde diğer firmalarla temas kuracak. Böylece her firma bir diğerinin tamamlayıcısı olarak siparişleri toplayabilecek. TRİSAD, ayrıca bir süre önce protokol imzaladığı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı'nın (KOSGEB) eşleştirme projesinden yararlanarak yurtdışındaki alıcılara direkt ulaşmayı planlıyor.
İlk yıl Rusya ve Almanya'ya gidilecek
TRİSAD, interaktif iletişim ağı çerçevesinde mayıs ayında protokol imzaladığı KOSGEB'in yurtdışında sahip olduğu enformasyonu da kullanacak. Buna göre eşleştirme projesinden faydalanılarak farklı ülkelerde KOSGEB muadili olan kuruluşlar aracılığı ile alıcı firmalarla direkt temas sağlanacak. TRİSAD, üyelerinin oluşturduğu heyetleri bir yıl içinde öncelikle Rusya, Almanya, Kazakistan, İngiltere, Fransa ve Mısır'daki alıcılarla doğrudan buluşturmaya çalışacak.
TRİSAD ayrıca, dizayn kabiliyetini ön plana çıkarmak için fuarlara daha da önem verecek. Rusya'daki yüzde 3'lük pazar payını artırmak için bu ay ikincisi düzenlenen Tricotex gibi fuarlar, zamanla AB ve Kuzey Afrika ülkelerine de yayılmaya başlanacak. Triko sektörü, ağustosta TÜYAP Beylikdüzü'nde düzenlenecek olan IF Fuarı'nda da yer alacak.
TRİSAD Başkanı Reha Erekli, sektörün son teknolojiyi uyguladığını ve genç makine ağı kullanan Türk triko sektörünün işbirliğinin rekabet için zorunlu hale geldiğini söylüyor. Erekli, "Her işletmede her çeşit makine bulmak mümkün değil. Diyelim bir sipariş alınıyor, 20 makineye ihtiyaç var ama işletmenin sadece beş makinesi var. Yine bazılarında kalın, bazılarında da ince makineler var. Bu tür işletmeler işbirliğine giderse, hem daha büyük adette, hem de daha geniş yelpazede ürün ortaya çıkararak koleksiyonlarını genişletme şansına sahip olacaklar. Böylece kaçan siparişlerini yeniden alma ihtimalleri doğacak" diye konuşuyor.
İhracat 2 milyar doları buluyor
İlk olarak Karaca, Neyir, Mısırlı gibi firmalar ile 1950'li yıllarda iç piyasaya üretim ile başlayan triko sektörü, 1970'lerde ihracat atağına başladı. Günümüzde Osmanbey ve Laleli'deki özel faturalı satışlar da dahil yaptığı ihracat 2 milyar doları buluyor. Ocak 2005'te kotaların kalkması ile en büyük rakipleri Çin, Hindistan, Pakistan ve Bangladeş gibi ülkelere karşı fiyat tutturmakta zorlanan sektör, Avrupa Birliği'nin Çin'e karşı Haziran 2005'te uygulamaya başlattığı 10 kategoride kota önlemi sonrası kısa süreliğine de olsa rahat bir nefes aldı. Ancak alınan siparişler tüm kış sezonu siparişlerinin yalnızca yüzde 10'unu oluşturdu. Sezon siparişlerini halen Uzakdoğu'ya kaptıran sektörün, şu sıralar daha çok tekrar siparişlerinde kapısı çalınıyor. Son aylarda yaşanan kurlardaki yükseliş ise sektörün ancak gelecek yıl yaz dönemi siparişlerinde kendini gösterebilecek. TRİSAD Yönetim Kurulu Üyesi Nihan Karagöz Kayabal, "Yaz sezonu ürünleri de satışların yüzde 20'sini oluşturuyor. Bu durumda makineleri daha çok iş durmasın diye çalıştırıyoruz" diye konuştu.
|
Türkiye Triko İhracatı |
|
|
|
|
|
|
|
Yıllar |
Miktar (milyon/adet) |
Değer (milyon/dolar) |
|
2003 |
191 |
1.288 |
|
2004 |
159 |
1.210 |
|
2005 |
144 |
1.215 |
Yurtdışındaki firmalarla direkt temas kurulabilecek
* Sektör firmaları makine, ekipman verilerini TRİSAD'a bildirecek.
* TRİSAD, bu verilerle sektör veri tabanı oluşturacak.
* İşletmeler, veri tabanı sayesinde ihtiyaç duyduğu alanda ilgili işletme ile temasa geçebilecek.
* KOSGEB muadili kuruluşlar sayesinde ise çeşitli ülkelerdeki alıcı firmalarla temas kurulacak.
* Bu firmalarla yurtdışındaki ticaret merkezlerinde direkt temas kurulacak.
* Rusya'da başlatılan Tricotex gibi ihtisas fuarları, zamanla AB ve Afrika ülkelerine de yayılacak.
Kaynak: İTKİB